EĞİTİM SÜRECİ

DR. ABDÜLKADİR ÖZBEK PSİKODRAMA DERNEKLERİ FEDERASYONU
MESLEK İÇİ EĞİTİM VE BELGELENDİRME MERKEZİ (MİSEM)

PSİKODRAMA EĞİTİM SÜRECİ
MİSEM tarafından düzenlenerek sürdürülen ve “Psikodramatist” belgesinin kazanılması ile tamamlanan psikodrama eğitimi üç aşamalıdır. “Hazırlık”, “Temel aşama” ve “İleri aşama” süreçlerinden oluşan eğitim süreci, en az dört yıl en çok sekiz yılda tamamlanır. Grup psikoterapileri standartlarına uygun olarak gruplar halinde sürdürülen eğitimler her yılın Ekim-Haziran ayları arasında sürdürülür. Eğitim birim süresi 45 dakikadır. Belge almış bir Psikodramatist olabilmek için gereken en az süre, toplam 948 birimdir FEPTO -Federation of Europian Psychodrama Training Organisation (Avrupa Psikodrama Eğitim Organizasyonları Federasyonu) minimal eğitim standardına uygundur.

Eğitim çalışmalarının planlanmasında kullanılan en yaygın uygulama, ayda bir hafta sonu, iki gün devam eden, 16 birimlik grup çalışmasıdır. Diğer bazı uygulama örnekleri, her hafta devam eden dört birimlik; on beş günde bir devam eden sekiz ya da 12 birimlik; ayda bir devam eden 24 birimlik ya da bir seferde, iki-üç gün yatılı kalmak şartıyla devam eden
toplam 60 birimlik maraton grup çalışmalarıdır. Grup eğitmenleri eğitimini üstlendikleri adaylardan oluşan grup üyeleriyle birlikte çalışma düzeni çalışma takvimi oluşturarak ilerlerler. Eğitim programının içeriği, uygulamalı ve kuramsal olmak üzere iki boyutta iç içe olarak sürdürülür.

Temel eğitim aşamasına geçen her üyeye eğiticiler tarafından bir karne verilir. Üyelerin MİSEM’den aldıkları tüm eğitim birim ve içerikleri ve ayrıca psikodramayla ilgili geçerliliği MİSEM tarafundan onaylanmış olan diğer eğitimler (Kongre ve Psikodrama Günleri vb.) bu karneye kaydedilir.

PSİKODRAMA EĞİTİMİ HAZIRLIK AŞAMASI

Hazırlık aşamasının amacı, üyelere, psikodramatik sosyometrik grup psikoterapisi yöntemini, genel çizgileriyle tanıtmaktır. Bu aşama sırasında grup üyeleri psikodrama ile tanışır, bu yöntemi benimseyip benimsemeyecekleri konusunda bir karar verirler.

Eğitim başvuruları ardından katılacakları grubun yöneticisi ve yönetici yardımcısı tarafından kısa bireysel görüşmelere alınır. Bu görüşme sonrasında kişilerin; meslek konusundaki ölçütlere uygunlukları, bu yönteme yatkınlıkları, grup çalışmasına uygunlukları değerlendirilir, gruba kabul ve devamla ilgili bir anlaşma yapılır.

Hazırlık eğitimi süresince, üyeler grup içinde kuramsal ve uygulamalı olarak psikodramatik tekniklerle tanışırlar. Toplam 48 birimlik bir grup uygulaması yapılır. Bu uygulamaların en az 40 birimi grup içinde kendini ve yöntemi tanımayı, sekiz birimi ise yine grup içinde sürdürülen kuramsal eğitimi içerir.

Üyenin temel eğitim aşamasına devam edip etmeyeceğini belirleyecek olan bir değerlendirme sürecidir. Bu değerlendirmede üyenin eğitim süresince grupta sergilediği ve geliştirdiği bazı becerileri (gruba aktif katılım, spontanlık, rol esnekliği, sıcaklık, kendini ve başkasını gözleme, zorlanma toleransı vb.) ölçülür. Ölçümler; üyenin kendisi, diğer grup üyeleri, yönetici ve yardımcı yönetici tarafından yapılır. Değerlendirmede puanlamanın ağırlığı yüzde 50 yöneticilerde, yüzde 50 de grup üyeleri ve üyenin kendisindedir. Değerlendirme sonuçları isteyen üyelere gösterilir.

TEMEL AŞAMA (PSİKODRAMA ASİSTANLIK AŞAMASI)
Bu aşamaya ilerlemiş olan adaylar devam etmek isterlerse Federasyon web sayfasında ‘Temel Aşama Başvuru Formu’ nu doldurarak başvururlar. Temel aşamada amaç, grup üyelerinin bireysel gelişmelerini tamamlamalarıdır.

Bu aşama; üyelerin kendi sosyal atomlarıyla ilişkilerini, rol çatışmalarını, çekirdek çatışmalarını, aktarım ilişkilerini ayrımsamaya ve çözümlemeye çalıştıkları; birbirleri ve/veya kendileri ile grup yöneticileri arasındaki aktarımların çözümlendiği ve grup dinamiklerinin oluşup geliştiği bir terapi/eğitim sürecidir.

Bu eğitim aşamasını bitiren üye “Psikodrama Asistanlık Belgesi” alır. Bu belgeyi alan üyeler, psikodrama gruplarında yönetici yardımcısı olarak çalışabilirler, ancak kendi başlarına bir grup yönetemezler.

Asistanlık belgesini alabilmek için üyelerin;
• Bu süreçte en az üç kez protagonist olmaları,
• En az bir kez kendi eğitim gruplarını yönetmeleri,
• Üç adet geçerliliği kabul edilmiş protokol yazmaları,
• Eğitim sürecinin bitiminde yapılan değerlendirmeden (değerlendirme, grup yöneticisi, yönetici yardımcısı, grup ve üyenin kendisi tarafından yapılır) başarıyla geçmiş olmaları gerekir.

Bu aşamanın bitirilmesi için gereken 400 birimlik toplam eğitim sürecinin tamamlanması gerekir. Bu 400 birimin en az 340 birimi grup içinde kendini tanıma, 60 birimi kuramsal eğitim ile ilgilidir. Kendini tanımayı içeren 340 birimin en az 292 birimi kendi yöneticisi ve kendi grubuyla, 48 birimi ise en az iki ya da üç farklı yönetici ile geçmelidir. Farklı yöneticilerle çalışmak için kişinin, yöneticiler tarafından imzalanmış bir belge göstermesi koşulu ile psikodrama alanında, ulusal ve uluslararası yetkinliği olan sertifikalı kişilerle yapmış olduğu her tür çalışma kabul edilir.

Toplam 60 birim olan kuramsal eğitimin 30 birimi, kendi yöneticisi ve grubuyla, 30 birimi ise MİSEM Eğiticileri tarafından düzenlenen Ortak Eğitim Konferanslarında tamamlanır.

Temel eğitim aşaması çalışma birimlerini bitirmeye yaklaşan grup üyeleri, üç adet protokol tutmalıdır. Bu protokoller eğitim aşamasını tamamlama sürecinden en geç dört hafta önce eğitim sorumlusuna sunulmalıdır. Grubun yöneticisi ve yardımcı yöneticisi, kendilerine verilen protokolleri aşağıda tanımlanan ölçütlere göre değerlendirirler ve “uygundur”, “geliştirilmesi gereklidir” ya da “yetersizdir” şeklinde bir sonuç belirterek imzalarlar. Protokol hazırlayan grup üyelerinin üç protokol içerisinde değişik tipte protokol hazırlaması beklenir. Grup yöneticisi ve yardımcı yönetici, grup üyelerine en az bir adet geçerli protokol örneği sunmuş olmalıdır. Bu örnekler, eski üyelerin yazdığı protokollerden sağlanabilir. Protokolü örnek olarak kullanılan kişinin onayının alınmış olunmasına dikkat edilmesi etik açıdan önem taşıyan bir noktadır. Grup yöneticisi ve yardımcı yönetici, her bir grup üyesinin verdiği protokolün tam olduğunu ve kabul edildiğini belirten bir yazılı raporu Eğitim Kurulu’na iletir. Sınav Kurulu, her bir grup üyesinin protokol sonuç raporlarını Arşiv Kurulu’na aktarır.

Protokollerin Değerlendirilme Ölçütleri:
Protokolün anlaşılır ve açık olması; konuların açık olarak canlandırılması, öznel ve nesnel olarak yaşantıyı anlatabilme; bireysel sürecin ve grup sürecinin işlenebilmesi, psikodramatik girişimlerin amaç ve sonuçlarının ve çeşitli seçeneklerin alınıp işlenebilmesi; psikodramatik kuram çerçevesinde uygun kuramsal açıklama modeli kullanılabilmesidir. Bunlardan son ikisinin birleştirilebilmesi daha çok ileri aşama adayları için söz konusudur.

PROTOKOL YAZIMI:
Bir grup protokolü,
1. İki farklı oturumun yazılmasını,
2. Bir ya da birkaç günlük grup çalışmasındaki tüm oturumların süreç analizinin yazılmasını içerebilir.

Teslim edilen protokoller, grubun yöneticisi ve yardımcısı tarafından değerlendirilir ve onaylanır.

TEMEL AŞAMA SONUNDA DEĞERLENDİRME: Temel aşamadaki eğitim süresinin bitiminde her üye; grup yöneticisi, yardımcısı, grup üyeleri ve üyenin kendisi tarafından yapılan yazılı sosyometrik değerlendirmeden geçer. Bu aşamada, kişilerin gelişimi ve bazı yetileri, kişilik özellikleri değerlendirilir. Değerlendirmede puanlamanın ağırlığı yüzde 50 yöneticilerde, yüzde 50 de grup üyeleri ve üyenin kendisindedir. Yapılan değerlendirmede üç adet geçerliliği kabul edilmiş grup protokolünü teslim etmiş olanlar, AÖPDF onaylı “Psikodrama Asistanlık Belgesi”ni almaya hak kazanırlar.

Temel eğitim aşaması boyunca toplam 60 birim (toplamın yaklaşık altıda biri) ya da üst üste üç grup (üst üste 48 birim) devamsızlık yapan üyeler gruba devam hakkını kaybeder. Grup yöneticisi ve yardımcısının, olgunlaşma sürecini yeterli görmediği üyelerin temel eğitim aşama süresini uzatma hakkı vardır. Bu süre en çok 100 birim olabilir. Yönetici ve yardımcısı, gerekli gördükleri takdirde bu üyeleri, kendisi dışında bireysel psikoterapiye de yönlendirebilirler. Bir üyenin gruptan ayrılmaya karar vermesi durumunda, eğer mümkünse en az dokuz birimlik bir grup çalışmasına devam etmesi uygundur. Bu çalışmada, ayrılma kararı grup içinde açıklanır ve tartışılır. Açıklama yapmadan ayrılan üyenin karnesine bu bilgi mutlaka yazılmalıdır.

İLERİ AŞAMA (YÖNETİCİLİK AŞAMASI)
İleri aşamaya ilerlemiş ve eğitimlerini sürdürmek isteyen adaylar Federasyon web sayfasında tamamladıkları ‘İleri Aşama Başvuru Formu’ nu çevrimiçi olarak gönderirler. Bu aşamanın temel amacı, üyenin bağımsız olarak grup yönetmeyi ve yönetici konumunda psikodramanın özel tekniklerini uygulamayı ve kullanmayı öğrenmesidir. Bu aşamayı bitiren bir üye psikodramatist olmaya hak kazanır. İleri aşamada, grubun en az üç farklı eğiticiyle çalışması sağlanır. Üyeler için bu aşama, psikodramatist olmaları için gelinen son eğitim aşamasıdır. Bu aşamada üyelerin;

• 500 birimlik eğitim sürecini tamamlamaları,
• Bu süreçte en az iki kez protagonist olmaları,
• Eğitim süreci içinde en az dört oturum kendi eğitim gruplarını yönetmeleri,
• Eğitim sürecinde kendi grupları dışında bir grubu en az 160 birim yönetmiş olmaları,
• Kendi grupları dışında yönettikleri gruplarda en az 48 birimlik tez grubu oluşturmaları,
• Kendi grupları dışında yönettikleri grup yönetimi için toplam 80 birimlik bir süpervizyon almaları,
• Kendi grupları dışında yönettikleri grup uygulamalarını içeren yazılı bir psikodrama tezi hazırlayıp sunmaları,
• Tezlerinin sunumunu da yaptıkları uygulama sınavından başarıyla geçmeleri gerekir.

İleri aşama en az iki, en çok dört yılda bitirilir.

Bu aşamanın bitirilmesi için gereken 500 birimlik toplam eğitim sürecinin en az 300 birimi grup yaşantısıyla geçer. Bu 300 birimin 150 birimi, kendi grubunu yönetme/kendi grup üyeleri tarafından yönetilme ve bu yönetimlerin süpervizyonunu alma deneyimi ile geçer. Her grup üyesinin, bu 150 birimde gerek yönetici gerekse yardımcı yönetici rolünde, kendi eğitim grubunu en az dört kez yönetmesi gerekir. Böylece, yönetim geribildirimleriyle hem kendisini yönetici olarak geliştirmesi hem de eğitim verenlerde üyenin yönetim becerisi konusunda bir fikir oluşturması amaçlanır. Yönetici adaylarının, grup sürecini yakalama; bir oturumun ısınma, gelişme ve sonlanma aşamaları arasındaki denge ve bütünlüğü sağlama konusunda gelişmelerine çalışılır. Bu süreçte üyeler, her grup yönetimi sonrasında, yönetici ve yönetici yardımcılarından süpervizyon alırlar.

Üyeler, 200 birimin 48 birimini ise en az üç farklı yönetici ile grup çalışması yaparak geçirmelidir. Bergama Grup Psikoterapileri Kongresinde ve Psikodrama Günlerindeki çalışmaları da temel ve ileri aşamada en fazla üçer yıl için olmak üzere kabul edilir.
Toplam 60 birimi içeren kuramsal eğitimin 30 birimi kendi yöneticisi ile kalan 30 birimi ise

Ortak Eğitim Konferanslarında tamamlanır.

ORTAK EĞİTİM KONFERANSLARI
Ortak Eğitim Konferansları MİSEM Eğiticileri tarafından Temel Aşama ve İleri Aşama düzeylerinde düzenlenir ve uygulanır.
Her aşamada grup yöneticisi ile grup içinde işlenen kuramsal eğitim programına ek olarak düzenlenen “ortak eğitim konferansları” nda MİSEM kapsamında eğitim almakta olan tüm adayların bir ortak eğitim platformunda buluşmaları sağlanmaktadır. Eğitimin her aşaması için ayrı ve birbiri ile bütünleşen konuları içerecek şekilde hazırlanmış olan kuramsal program, MİSEM eğiticileri tarafından her eğitim yılı içinde ve takvimi önceden belirlenerek düzenli şekilde işlenir.

Adaylar, eğitimlerini tamamlayıncaya kadar bu eğitimleri tamamlamış ve karnelerine işletmiş olmalıdırlar.

Eğitimlerde düzenli yoklama alınarak MİSEM arşiv kurulunca arşivlenir.

DEVAM YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Zorunlu bir mazeret olmaksızın devamsızlık kabul edilmez. Mazeret bildirilerek yapılan devamsızlıklar on altı birimi aşamaz. Bu takdirde üyenin bu aşamayı tekrarlaması gerekir. Devam yükümlülüğü eğitimin her aşaması için aynı ölçütlerde geçerlidir.

ÜCRETLER VE ÖDEME ŞEKLİ
MİSEM genel kurulu tarafından, güncel koşullar göz önüne alınarak belirlenen eğitim birim ücretleri, her yılın güz döneminde üyelere duyurulur, bu ücret uygulaması ocak ayından
itibaren geçerli olur. Ödemeler eğitim uygulamaları sırasında ya da eğitim öncesi belirtilen hesaba yapılmalıdır.

EĞİTİM SAATLERİNE EKLENEBİLECEK DENEYİMLER
Bergama’da yapılan Uluslararası Katılımlı Grup Psikoterapileri Kongresinde ve Psikodrama Günlerindeki çalışmaları da temel ve ileri aşamada (eğitim süreci içinde) olmak üzere kabul edilir.

TEZ SÜRECİ: Üye, ileri aşamaya geçtikten yaklaşık 150 birim sonra tez konusunu belirlemeye ve 200 birim sonra tez çalışması için grup uygulamalarına başlar. Tez ön çalışmalarının ileri grup içinde tartışılarak yapılması önerilir. Ancak tezini sunabilmesi için ileri aşamayı tamamlaması gerekir. Tez için yönetilen grup uygulaması en az 160, süpervizyonu ise 80 birimdir. Üyeler bu süpervizyonun büyük bölümünü kendi grupları içinde alırlar. Bütün grup üyelerinin süpervizyonunu içeren bu 80 birimlik süreç boyunca her grup üyesi dışarıda yönettiği en az dört grup oturumunun süpervizyonunu almış olmalıdır.

Tez danışmanlığı için üye, kendi grup yöneticisi de dahil olmak üzere seçtiği ya da yöneticisinin önerdiği herhangi bir MİSEM psikodrama eğiticisiyle çalışabilir. Yurt dışında yaşama, seçilen tema ya da araştırma grubu bağlantısı gibi geçerli nedenlerden dolayı yayınları, eserleri ile bilimselliği tartışma yaratmayan bir psikodramatist danışman ile de çalışabilir.

Tez konusu bir psikodrama grubunun süreç analizine ilişkin olabileceği gibi, psikodrama tekniklerinin başka psikoterapi yöntemleri ile kıyaslanabildiği bir çalışma; ya da monodramada uygulanan tekniklerle ilgili olabilir. Kuramsal çalışma ağırlıklı tezlerde, jüri sınavı sırasında üyenin grup yönetimi konusunda becerisi açısından da değerlendirileceği ve bu konuda gerekirse ileri aşama grup yöneticisine de danışılacağı bilinmelidir.

Bireysel kısa süreli tez danışmanlığında üyeler, danışmana bir kerelik olmak üzere, güncel eğitim birimi ücretinin 5 katını öderler. Ancak süpervizyon uzun süreli ise grup yürütme sürecinde alınıyorsa 50 dakikalık seans ücreti eğitim birimi ücretinin 3 katıdır. Bu seans 2-3 kişilik gruplar halinde de alınabilir. Tezin uzaması durumunda aynı ücret tekrarlanır.

İleri eğitim aşamasının sonunda tezini tamamlamış ve tez jürisi tarafından tezi kabul edilmiş olan üye, yüksek öğreniminin türü, yapısı ve çalışma alanının koşullarına bağlı olarak
Psikodramatist olmak üzere uygulama sınavına girme hakkı kazanır.

Tez danışmanı, tez değerlendirmesi ile başlayan ve uygulama sınavı ile son bulan sınav sürecinde izlenmesi gereken yollar hakkında adayı bilgilendirir. Tez danışmanının, adayın tezini bitirdiği ve uygulama sınavına girebileceği bilgisini MİSEM sekreterliği aracılığıyla MİSEM Sınav Kurulu’na iletmesiyle birlikte, Kurul da aday ile ilişkiye geçer ve süreç hakkında kendisini yönlendirir.

Bu aşamada 50 birimi (kendi grubuyla geçen sürenin yaklaşık altıda biri) aşan bir devamsızlık ya da ardışık üç grup (yani ardışık 48 birim) boyunca devamsızlık üyenin gruba devam hakkını yitirmesine yol açar. Eğitim süresini tamamlayan üyeler, geçerli bir mazereti olmaksızın (askere gitme, mecburi hizmet, başka bir ile tayin olma ve salgın-afet durumları vb) üç yıl içinde sınava girmediği takdirde sınav hakkını yitirirler. Sınav hakkını yeniden kazanabilmeleri için, ileri aşama eğitimine yeniden alınarak en az 100 birim kendi grubunu yönetme aşamasını tekrarlamaları gerekir.

EĞİTİMLE İLGİLİ EK BİLGİ:
1- Bir üye eğitimine üç yıldan fazla ara vermiş ve sonradan devam etme kararı vermişse tamamlaması gereken eğitim süresine 100 birim eklenir ve birim sayısı uygun olan bir gruba katılır. Eğitime ara verdiği süre daha kısa ise bıraktığı birim sayısından devam eder. Üyenin durumunu katılacağı grubun yöneticisi değerlendirir ve il eğiticiler kurulu üyelerinin çoğunluğuyla karar verilir.
2- Lisanslı ve uluslararası alanda kabul görmüş FEPTO üyesi kurumlardan eğitim tamamlama amacıyla gelen üyelerden aldığı eğitim saatlerini gösteren kurumsal belge talep edilir. Aldığı eğitim saatlerinin yarısı (%50) eğitim birimi olarak kabul edilir. Temel aşama diplomasına sahip olması durumunda da eğitiminin yarısı (%50) sayılır.
3- Bir gruptan diğerine (iller arası) öğrenci aktarımı gündeme geldiğinde, talep eden öğrenci gerekçeleri ile ilgili dilekçesini MİSEM başkanlığına verir. Ayrıldığı grubun yöneticisi ile başlayacağı grubun yöneticisi arasında ilkeler bağlamında iletişim başlatılır.
4- Eğiticilerin grup açma sırasının gelmediği durumlarda eğitime başlamayı bekleyen öğrenciler sırası gelmeyen eğiticiyi talep etmeleri halinde talep ettikleri eğitimcinin grup açma sırasını beklemeyi seçebilirler.
5- Psikodrama eğitimi devam eden üyeler, psikodrama ile ilgili farklı eğitimleri almak istemeleri durumunda, eğitimi veren eğiticilerin FEPTO ve diğer uluslararası psikodrama eğitimi veren kuruluşların üyesi olması ve her bir eğitimin 16 birimi geçmemesi koşulu aranır. Üyeler bu süreçte en fazla üç eğitimi kendi eğitim birimlerine ekleyebilirler.